अछाम – जिल्लामा चार महिनामा कोरोना रोकथाम, नियन्त्रण र व्यवस्थापनको लागि ११ करोड रुपैँया भन्दा बढी रकम खर्च भएको छ । संघ र प्रदेशबाट प्राप्त रकम समेत गरी स्थानीय तहलेयो अवधिमा ११ करोड २ लाख ७ सय ६३ रुपैयाँ खर्च गरेका छन् । यो खर्च चैतदेखि असार महिनासम्मको मात्र हो ।

अछाम जिल्लामा गत जेठमा पहिलो कोरोना संक्रमित देखिएका थिए । चौरपाटी गाउँपालिकाका भारतबाट आएका एकजना पुरुषमा जिल्लामै पहिलो पटक जेठ ९ गते कोरोना संक्रमण देखियो । उनलाई तत्काल जिल्ला अस्पतालको आईसोलेशनमा राखियो । दुई पटक पिसिआर परिक्षण गरेर रिपोर्ट नेगेटिभ आएपछि उनी घर फर्किए । आफुलाई कोरोना पोजेटिभ भएको सुन्दा सुरुमा निकै डर लागेको उनले बताए । उनले भने ‘कोरोना लागेको सुन्ने बित्तिकै निकै डराएँ । जिल्ला अस्पतालको आईसोलेशनमा बस्दा स्वास्थ्यकर्मीहरुले निकै हेरचाह गरे, त्यति बेला म एकजना मात्रसंक्रमित थिएँ । तर क्वारेन्टाईनमा बस्नेहरुले खानेपानी समेत पाएनन् ।’

कोरोना महामारीको कहरमा भारतबाट फर्किनेहरु ठुलो संख्यामा रोजगारी गुमाएर फर्किन्छन् भन्ने आंकलन् जनप्रतिनिधिहरुले पनि गरेका थिएनन् । जनप्रतिनिधिहरु ठुलो संख्यामा जिल्ला भित्रिएकाहरुको व्यवस्थापनले गर्दा पनि खर्च बढेको दाबी गर्छन् । चैत ११ गते पछि मात्रै १६ हजार भन्दा बढी जिल्ला भित्रिएर क्वारेन्टाईनमा बसेको स्वास्थ्य कार्यालयको तंथ्थाक छ । एकैपटक सोचे भन्दा बढी व्यक्तिहरु पालिकामा भित्रिएपछि स्थानीय तहलाई क्वारेन्टाइन व्यवस्थापनमा समेत निकै हम्मेहम्मे पर्याे । स्थानीय तहहरुले ठुलो रकम खर्च गरेपनि क्वारेन्टाइन स्थलमा खानेपानी, शौचालय जस्ता आधारभुत सेवाहरु समेत नहुँदा कैयौँ व्यक्ति क्वारेन्टाईनबाटै रातारात भागेर घर पुगेका घटना पनि बाहिरिएका थिए । ‘क्वारेन्टाइनमा बस्दा आफुले ठुलै अपराध गरेको जस्तो लाग्यो’ एक जना संक्रमितले भने, ‘पानी छैन, शौचालय छैन । भोक भोकै बस्दा समेत हेर्न कोहि पनि आएनन् । आईशोलेशनमा समेत उस्तै समस्या भयो ।’

पहँुच भएकाहरुले आफन्तलाई ल्याएर सिधै घरमा राखे तर कोरोनाले रोजगारी गुमाएर भारतबाट फर्किएकाहरुलाई पानी समेत नभएको क्वारेन्टाईनमा राखिएको साँफेबगर नगरपालिकाका उमेश कुँवरले बताए । उनले भने ‘कोरोनामा करोडाँै खर्च भएको छ, सुरुमा क्वारेन्टाईनमा कैदीलाई राखिए जस्तो गरियो, त्यसपछि व्यापक गुनासो आउन थालेपछि केहि व्यवस्थापन त भयो तर धेरै मानिसहरु क्वारेन्टाइनमै बिरामी हुने अवस्था आयो । कोरोनाका नाममा कति खर्च भयो भन्ने कुरा त्यहि पालिकाका नागरिकलाई नै थाहा छैन ।’

नगरपालिकामा भन्दा गाउँपालिकामा खर्च धेरै

अछामका ६ गाउँपालिका र ४ नगरपालिका मध्ये गाउँपालिकाले कोरोनाका नाममा बढी रकम खर्च गरेको देखिएको छ । प्रदेश सरकारबाट कोरोना संक्रमणपछि लकडाउनका बेला असहाय र विपन्न वर्गलाई राहत बितरणका लागि मात्रै दश स्थानीय तहलाई २ करोड २ लाख ९० हजार रकम प्राप्त भएको थियो ।

सबै भन्दा बढी ढकारी गाउँपालिकाले एक करोड ४८ लाख, ५८ हजार ३ सय ८९ रुपैँया खर्च गरेको छ । अन्य गाउँपालिकाहरु चौरपाटी गाउँपालिकाले एक करोड ४७ लाख ७९ हजार ३ सय ६५ रुपैयाँ, रामारोशन गाउँपालिकाले एक करोड ३२ लाख ७४ हजार ३० रुपैँया, बान्नीगढी जयगढ गाउँपालिकाले १ करोड ९ लाख ३४ हजार ३ सय ५ रुपँैया ९५ र तुर्माखाद गाउँपालिकाले १ करोड ६ लाख ६२ हजार २ सय १६ रुपैँया खर्च गरेका छन् । सबै भन्दा कम रकम खर्च गर्नेमा मेल्लेख गाउँपालिका रहेको छ, जसले ८६ लाख ४४ हजार १ सय ९२ रुपैया खर्च गरेको छ । त्यसैगरी मंगलसेन नगरपालिकाले ९४ लाख २४ हजार ५५ रुपँैया, साँफेबगर नगरपालिकाले ९३ लाख ४२ हजार ६ सय ८८ रुपैँया, पञ्चदेवल बिनायक नगरपालिकाले ९२ लाख ८६ हजार ७ सय ७१ रुपँैया र कमलबजार नगरपालिकाले ८८ लाख ८ हजार ३९ रुपैँया खर्च गरेका छन् ।

सबैभन्दा बढी खर्च गरेको ढकारी गाउँपालिकामा २ हजार ९५ जना नागरिक भारत तथा अन्य जिल्लाबाट भित्रिएर क्वारेन्टाइनमा बसेका थिए । यस पालिकाकाले ८ सय ८४ घरधुरीलाई राहत वितरणमा १६ लाख रुपैँया खर्च गरेको छ । भारत तथा देश भित्र रहेका ब्यक्तिहरुलाई ल्याए बापत गाडी भाडामा मात्रै ५ लाख ९३ हजार ३ सय १० रुपैँया र मास्क तथा अन्य मेडिकल सामाग्री खरिदमा १९ लाख १४ हजार १ सय ८० रुपैँया खर्च भएको छ । त्यस्तै आईसोलेशन व्यवस्थापनमा ५ लाख, करिब २१ सय जनाका लागि ओढ्ने ओच्छ्याउने सहितको क्वारेन्टाईन व्यवस्थापन खर्च १४ लाख ८२ हजार रुपैँया लगायतको खर्च भएको गाउँपालिकाले जनाएको छ । कतिसम्म भने हेरालु खर्च, भान्छे खर्च, स्वयंसेवक खर्च समेतले गर्दा पालिकाको खर्च बढाएको देखिन्छ ।

यस्तै चौरपाटी गाउँपालिकाले १ करोड ४७ लाख ७९ हजार ३ सय ६५ रुपैँया खर्च गरेको छ । यो पालिकाले वडा अनुसारको खर्चको रेकर्ड समेत छुट्टाछुट्टै राखेको त छ तर प्रदेश सरकारबाट राहत वितरणका लागि प्राप्त २२ लाख ३० हजार रकम राहत बितरणै नगरेर क्वारेन्टाईनमै खर्च गरिएको छ । राहत बितरण गर्नुेपर्ने मापदण्ड अनुसारका गाउँपालिकामा मजदुरहरु कोहि नभएकाले राहत बितरण नगरेर क्वारेन्टाईन व्यवस्थापनमा खर्च गरिएको पालिकाको भनाइ छ ।

रामारोशन गाउँपालिकाले पनि कोरोना भाइरस रोकथाम तथा नियन्त्रणका लागि भन्दै करिब एक करोड ३२ लाख भन्दा बढी रकम खर्च गरेको छ । यहाँ पनि राहत वितरणदेखि बिजुलीको बिल, औषधी खरिददेखि क्वारेन्टाइन स्थल, आइसोलेसन स्थल निर्माणदेखि खानेपानीको पाइप खरिद समेतका शिर्षकहरुमा रकम खर्च भएको छ । यस पालिकामा संचारका लागि मात्रै करिब ५७ हजार रुपैँया खर्च भएको पालिकाको रेकर्डमा देखिन्छ ।

बान्नीगढी जयगढ गाउँपालिकाले १ करोड ९ लाख ३४ हजार ३ सय ५ रुपैया ९५ खर्च गरेको छ । यो पालिकाले प्रदेश र संघीय सरकारबाट समेत प्राप्त ३६ लाख रुपैँया समेत गरी उक्त बजेट कोरोनामा खर्च गरेको हो । पालिकाको रेकर्ड हेर्दा क्वारेन्टाइनमा पाईप खरिद गरिएको देखि खानेपानी ट्यांकी खरिदसम्म, पि फोम खरिददेखि फर्निचर खरिदसम्म र एम्बुलेन्सका लागि इन्धन खरिददेखि भाँडाबर्तन खरिद सम्मको शिर्षकमा रकम खर्च भएको देखिन्छ ।

यस्तै तुर्माखाद गाउँपालिकाले १ करोड ६ लाख ६२ हजार २ सय १६ खर्च गरेको छ । यो पालिकाले अन्य पालिकाले भन्दा फरक साबुन वितरणदेखि सन्देशमुलक सामग्री प्रसारणमा समेत रकम खर्चिएको पालिकाको रेकर्डमा देखिन्छ । मंगलसेन नगरपालिकाले भने ९४ लाख २४ हजार ५५ रुपैँया खर्च भएको रेकर्ड राखेको छ । यस पालिकामा अन्य पालिकामा भएजस्तै शिर्षकका अलावा आकश्मिक खर्च भनेर नखुलेको शिर्षकमा समेत ६ लाख ४१ हजार २ सय रुपैँया खर्च भएको पाइएको छ ।

साँफेबगर नगरपालिकाले ९३ लाख ४२ हजार ६ सय ८८ रुपैया खर्च गरेको रेकर्ड राख्दैगर्दा जनप्रतिनिधि र कर्मचारीको कोरोना विमा बापत २ लाख ५५ हजार रुपैँया देखि फर्निचर, कपडा र भाँडाकुँडा खरिदका लागि मात्रै २४ लाख ६४ हजार २ सय ४१ रुपैँया खर्च गरेको पाइएको छ ।पंञ्चदेवल बिनायक नगरपालिकाले ९२ लाख ८६ हजार ७ सय ७१ रुपैया खर्च गरेको छ । यो पालिकाले पनि अन्य पालिकाले जस्तै क्वारेन्टाइन व्यवस्थापन, राहत वितरण, इन्धन खरिद, साबुन वितरण जस्ता शिर्षकमै ठुलो रकम खर्चिएको छ । पञ्चदेवल नगरपालिकाले सन्देशमुलक सुचना प्रसारण र एसइइको लागि रेडियो कक्षाका लागि समेत करिब २ लाख रुपैँया यहि बजेटबाट खर्च गरेको छ ।

कमलबजार नगरपालिकाले ८८ लाख ८ हजार ३९ रुपैया खर्च गरेको छ । यस नगरपालिकाले ५६ जना स्वास्थ्यकर्मीका लागि जोखिम भत्ताबापत मात्रै ५६१९ लाख ७० हजार रुपैँया खर्च गरेको छ । सबैभन्दा ठुलो 犀利士 रकम क्वारेन्टाइनमा खानाका लागि ३७ लाख ५७ हजार रुपैँया र राहत वितरणका लागि २२ लाख ५७ हजार रुपैँया खर्च गरेको छ । मेल्लेख गाउँपालिकाले ८६ लाख ४४ हजार १ सय ९२ रुपँैया खर्च गरेको छ । गाउँपालिकाले ४ सय १७ घर परिवारलाई राहत वितरण गरेको यस पालिकाले सबैभन्दा धेरै रकम क्वारेन्टाइन व्यवस्थापनमा करिब ३६ लाख रुपैँया र स्वास्थ्य सामग्री खरिदमा २२ लाख ३९ हजार रुपैँया खर्च गरेको देखिन्छ ।